Deze logboekserie volgen we programmaleiders van partnerschappen Samen Opleiden binnen verschillende onderwijsregio’s op drie momenten in de tijd. In deze interviews delen zij hun ervaringen en inzichten in het proces van Samen Opleiden, de bestuurlijke uitdagingen en de veranderende rol van programmaleiders binnen de nieuwe context van de onderwijsregio’s. Door de voortgang in de onderwijsregio’s te volgen, biedt deze serie waardevolle lessen en inspiratie voor partnerschappen die gezamenlijk werken aan het opleiden van de leraren van morgen.
Jenny van Eijma is programmamanager van de Opleidingsschool Mondriaan en heeft een achtergrond als managementwetenschapper. Ze begon haar carrière in het onderwijs als docent na een periode in diverse bestuurlijke gremia en was in opdracht van het ministerie van OCW, verantwoordelijk voor landelijke uitrol van volwasseneneducatietrajecten. Bij Mondriaan combineert ze haar ervaring in bestuurlijke vraagstukken met het dagelijkse werk als programmamanager van de opleidingsschool, waarbij ze nauw samenwerkt met partners als de Hogeschool Rotterdam (HR) en de Hogeschool Leiden (HSL).
De Opleidingsschool Mondriaan maakt deel uit van de Onderwijsregio Haaglanden, een bovensectorale samenwerking van ko, po, vo en mbo. In 2021 werd de Opleidingsschool Mondriaan officieel erkend en in 2022 doorliep het partnerschap de pilot peer review. Mondriaan heeft altijd gekozen voor een overzichtelijke opzet van de opleidingsschool met duidelijke focus op de samenwerking met de HR en HSL. In deze samenwerking ligt Jenny’s focus op het vinden van de balans tussen maatwerk en de kwaliteitsstandaarden, zowel binnen het partnerschap als binnen de onderwijsregio.
Een belangrijk vraagstuk dat de Opleidingsschool Mondriaan momenteel bezighoudt, is de groeiende diversiteit in opleidingsvarianten en maatwerktrajecten. Deze ontwikkeling vraagt om flexibilisering zonder afbreuk te doen aan de kwaliteitscriteria van de opleidingsschool. Jenny benadrukt dat de balans tussen maatwerk voor diverse studenten en het leveren van gestandaardiseerde kwaliteit een uitdaging is. De opleidingsschool staat voor de taak om de opleidingstrajecten goed in te richten, zodat het blijft voldoen aan de kwaliteitsnormen en de specifieke behoeften van de onderwijsregio.
Daarnaast is er in de regio een toenemende druk door het lerarentekort. Dit stelt extra eisen aan de wijze waarop docenten in opleiding worden geworven, gebonden en begeleid. Het bewaken van de kwaliteit ondanks de druk van de tekorten blijft een centraal thema.
“De groeiende diversiteit in opleidingsvarianten vraagt om flexibilisering zonder afbreuk te doen aan de kwaliteitscriteria. Het vinden van de balans tussen maatwerk en gestandaardiseerde kwaliteit is een voortdurende uitdaging.”
Een concreet voorbeeld van de flexibilisering binnen de opleidingsschool is de samenwerking tussen HR en HSL, die ieder hun eigen instroom organiseren. Terwijl HR en Mondriaan al een goede basis hebben gelegd voor hun kwaliteitscyclus, vraagt de aansluiting van HSL om een heroverweging van processen, curricula en ondersteuningsmethoden. Dit verschil in instroom vraagt van de opleidingsschool om flexibele manieren van begeleiden en maatwerk.
Daarnaast is Opleidingsschool Mondriaan actief betrokken bij de ontwikkeling van verschillende opleidingstrajecten door de lerarenopleidingen, zoals de kopopleiding en varianten voor deeltijdstudenten. Dit zal waarschijnlijk toenemen in de toekomst, wat de opleidingsschool uitdaagt om flexibel in te spelen op maatwerkbehoeften voor de diverse opleidingsvarianten.
Jenny van Eijma ziet haar rol als de verbindende factor tussen beleidsmatige afspraken en de praktische uitvoering daarvan op de scholen. Ze opereert als schakelfiguur tussen de strategische doelen zoals vanuit de onderwijsregio en de dagelijkse gang van zaken in het partnerschap. Daarbij legt ze veel nadruk op het creëren van horizontale verbindingen binnen de opleidingsschool, zodat iedereen betrokken blijft bij het proces.
Haar taak omvat ook het helder communiceren van strategische keuzes naar de scholen en instituten, en ervoor zorgen dat afspraken goed landen op tactisch en operationeel niveau. Ze houdt scherp in de gaten dat iedereen – van programmamanager tot schoolopleider en werkplekbegeleider – begrijpt welke rol ze spelen en hoe hun werk bijdraagt aan de bredere visie en opdracht van de opleidingsschool en de onderwijsregio.
“Als programmaleider ben ik de schakel tussen strategische doelen en de praktische uitvoering. Het is mijn taak om ervoor te zorgen dat iedereen binnen de opleidingsschool begrijpt hoe hun werk bijdraagt aan de bredere visie en opdracht.”
Een belangrijke uitdaging is het omgaan met financieringsstromen binnen de onderwijsregio. Hoewel financiering essentieel is om dingen voor elkaar te krijgen, wil Jenny voorkomen dat de focus te veel verschuift naar de financiële kant. De inhoudelijke opdracht – het leveren van hoogwaardige kwaliteit in het opleiden van onderwijsprofessionals – moet altijd centraal blijven staan. Daarnaast is het voor Mondriaan, als mbo-instelling met een dubbele rol van zowel opleider als werkgever, een uitdaging om het juiste tempo te vinden in de samenwerking met andere partijen binnen de regio. Dit vereist soms dat processen worden vertraagd om de samenwerking optimaal te laten verlopen, wat extra tijd en afstemming vraagt.
Het huidige financieringsmodel binnen de onderwijsregio is aangepast: het bedrag per student is verhoogd, maar tegelijkertijd is er gesneden in de vaste voet van de opleidingsschool. Dit zal Mondriaan raken, omdat er daarmee een bedrag wegvalt. Deze realiteit dwingt de partnerschappen om na te denken over hoe zij hun maatschappelijke opdracht willen vervullen, ook als de financiële middelen afnemen. Het is een onderwerp van discussie binnen Mondriaan: hoe waardeer je de opleidingsschool in termen van financiële bijdrage en de bredere maatschappelijke opdracht?
Ga uit van je kracht: Zorg dat je goed weet wat je als partnerschap aan tafel brengt, zonder arrogant te zijn. Ken je toegevoegde waarde en ga van daaruit de verbinding aan met andere partijen in de onderwijsregio.
Weet wat er speelt: Het is cruciaal om goed voorbereid en geïnformeerd te zijn over alle ontwikkelingen binnen de onderwijsregio. Dit vraagt een grote tijdsinvestering en constante alertheid.
Blijf scherp op kansen: Houd goed bij welke mogelijkheden er zijn voor samenwerkingen en projecten. Laat geen kansen liggen, ook al lijkt de tijdsdruk groot.
Zorg voor goede faciliteiten: Investeer in mensen en zorg ervoor dat zij de tijd en middelen krijgen om hun werk in het partnerschap goed te doen.
Blijf de focus houden op de inhoudelijke opdracht: Laat je niet te veel meeslepen door financiering en organisatorische rompslomp. De kwaliteit van het opleiden moet altijd de kern blijven
