Jiwan Does is onderwijsmanager bij de lerarenopleiding van de Hogeschool Rotterdam (HR). Vanuit die rol is hij verbonden aan de Onderwijsregio Haaglanden en de partnerschappen Samen Opleiden binnen die regio. Zijn collega-onderwijsmanagers zijn verbonden aan andere Onderwijsregio’s. Deze verdeling is een bewuste keuze van de HR, met als doel per regio duurzame verbinding, aanspreekbaarheid en strategische afstemming te organiseren. Iedere onderwijsmanager is het gezicht binnen een Onderwijsregio en onderhoudt de contacten met partnerschappen, scholen en andere actoren in het veld. Deze structuur helpt om zowel intern als extern meer samenhang en herkenbaarheid te creëren.
Binnen Haaglanden onderhoudt Jiwan onder meer het contact met de Haagse Opleidingsscholen voor vo: OSH, NOD Haaglanden, de HOS en 4OLS. De regio Haaglanden kent een rijke traditie van samenwerking, maar het speelveld is complex en dynamisch. In de Onderwijsregio werken tal van stakeholders samen: de lerarenopleidingen, schoolbesturen, scholen, de beroepsgroep en gemeenten. Jiwan ziet het als zijn taak om binnen die gelaagde omgeving verbindingen te leggen en bij te dragen aan een gezamenlijke koers, die bijdraagt aan de versterking van de kwaliteit van onderwijs in de regio. Daarbij schakelt hij tussen strategische positionering van de HR en het praktisch vormgeven van de samenwerking binnen de Onderwijsregio en binnen de partnerschappen SO&P. Zijn benadering is analytisch én relationeel: kijken naar wat nodig is in het netwerk en investeren in relaties en gezamenlijke doelen.
De komst van de Onderwijsregio’s vraagt volgens Jiwan om een heroriëntatie van de rol van lerarenopleidingen. Niet alleen inhoudelijk, maar ook in de positionering binnen netwerken. “Het vraagt iets anders van hoe je als opleiding acteert. Je moet goed nadenken over je toegevoegde waarde en hoe je die inzet zichtbaar maakt in bredere regionale opgaven,” stelt hij. “We willen ons als Rotterdamse lerarenopleidingen dienstbaar en coöperatief opstellen in het licht van deze gezamenlijke regionale opgaven. Dit vraagt om goed luisteren, meebewegen en zichtbaar bijdragen aan wat de regio nodig heeft. We doen dit in samenwerking met andere (academische) kennisinstellingen, met een breed en samenhangend portfolio.” De verbinding met partnerschappen blijft belangrijk, maar het speelveld wordt breder.
In Haaglanden en andere regio’s is de governance complex, met verschillende lagen (koepel, kamers, themagroepen). Besluitvorming vindt vooral plaats in de themagroepen, waar plannen en begrotingen worden opgesteld. Naast de meer praktijkgerichte werkplaatsen, is het voor de Rotterdamse lerarenopleidingen ook zaak in deze bestuurlijke dimensie helpend een bijdrage te kunnen leveren. Dit vraagt aandacht voor een goede positionering binnen de Onderwijsregio’s. Jiwan: “Binnen de Rotterdamse lerarenopleidingen verkennen we de behoefte en meerwaarde van een nieuwe rol die zich specifiek op de duurzame positionering van de Hogeschool Rotterdam binnen de Onderwijsregio’s richt: één met mandaat, overzicht en politieke behendigheid om ons instituut stevig te vertegenwoordigen in de verschillende lagen van de regio’s.”
We willen ons als Rotterdamse lerarenopleidingen dienstbaar en coöperatief opstellen in het licht van de gezamenlijke regionale opgaven. Dat vraagt om goed luisteren, meebewegen en zichtbaar bijdragen aan wat de regio nodig heeft.”
De realiteit van regionale samenwerking is volgens Jiwan weerbarstig. “Iedereen is het erover eens dat het belangrijk is, maar in de praktijk schuurt het soms. Opleidingen werken met eigen plannen, schoolbesturen en partnerschappen ook, en ook de Onderwijsregio’s werken met plannen.” Die gelaagdheid vraagt om heldere regie, en om rollen en verantwoordelijkheden die goed op elkaar aansluiten. Jiwan ziet dat het helpt als iemand expliciet de verbinding legt. “Een programmamanager of coördinator die overzicht houdt, een netwerk kan bouwen en verbindingen legt maakt echt verschil.” Tegelijkertijd ervaren niet alle partnerschappen de Onderwijsregio direct als ‘eigen’. Er zijn verschillen in tempo en behoefte tussen partners, wat samenwerking soms in de weg kan staan. Dat vraagt volgens Jiwan om geduld, luisterend vermogen en afstemming op maat.
Een belangrijk vraagstuk binnen de Onderwijsregio Haaglanden is hoe de doorgaande lijn van opleiden naar begeleiden en professionaliseren sterker kan worden verankerd. In Haaglanden is daar bewust op ingezet, onder andere in het verlengde van de ontwikkelingsgerichte peer review. Jiwan: “We hebben gekeken wat de opbrengsten van de peer review waren, wat er al lag en hoe we dat konden doorontwikkelen. Niet als blauwdruk, maar als kapstok voor een bredere lijn.” Door voort te bouwen op wat er al is, ontstaat ruimte voor duurzame verbinding. In lijn met deze regionale koers neemt de Hogeschool Rotterdam de volledige lijn – van werving, matching, opleiden, inductie, professionalisering tot en met innovatie – als uitgangspunt in het onderwijsaanbod. Jiwan: “Op die manier dragen we als lerarenopleiding bij aan het ondersteunen van het leven lang ontwikkelen van (aankomend) onderwijsprofessionals in de regio.”
De RE speelt een bepalende rol in de landelijke coördinatie van de Onderwijsregio’s. Jiwan: “Zichtbaarheid van het aanbod van de lerarenopleidingen bij de RE is van belang, omdat men het aanbod vaak nog te beperkt ziet (bachelor en master), terwijl we juist ook (steeds meer) AD, KOP, zij-instroom en post-hbo trajecten aanbieden. Het is belangrijk dat dit bredere perspectief wordt meegenomen, in relatie tot de verschillende functies van de Onderwijsregio’s.”
Wat volgens Jiwan goed werkt in de regio Haaglanden is de praktijkgerichte aanpak. Niet eerst alles dichtregelen, maar samen ontdekken wat werkt. “We doen veel via werkplaatsen en pilots. Vanuit concrete vragen en praktijkproblemen kom je sneller tot samenwerking. Het hoeft niet altijd vanuit een beleidsstuk te komen.” Die benadering vraagt wel om flexibiliteit en om lerende netwerken waarin mensen bereid zijn om te delen en aan te passen.
We doen veel via werkplaatsen en pilots. Vanuit concrete praktijkvragen kom je sneller tot samenwerking. Het hoeft niet altijd vanuit een beleidsstuk te komen.”
Binnen Haaglanden is er bewust ruimte voor partners om eigen accenten te leggen. “Er is een gezamenlijke ambitie, maar ook ruimte voor maatwerk. Niet alles hoeft uniform,” stelt Jiwan. Zo kunnen partnerschappen bijvoorbeeld kiezen hoe ze aanhaken bij regionale trajecten, zolang de samenhang maar zichtbaar blijft. Dit vraagt om goede communicatie, vertrouwen en gezamenlijke monitoring. Tegelijkertijd ervaart Jiwan dat deze ruimte ook spanning kan opleveren: “Niet iedereen is in hetzelfde stadium of wil hetzelfde tempo.” Die spanning vraagt om een zorgvuldige balans tussen structuur en vrijheid.
In reactie op de veranderende financiële kaders in het onderwijs en in het licht van het beroepsbeeld, het optimaliseren van het studentsucces en de onderwijskwaliteit is het curriculum van de lerarenopleidingen van de Hogeschool Rotterdam herijkt. Werkplekleren en onderzoekend vermogen zijn bewust zwaarder verankerd om de kwaliteit van het opleiden te versterken. In dit nieuwe curriculum staat het onderzoekend vermogen van de student meer centraal, met een betere ondersteuning bij de vorming als docent. Op die manier wordt de leermotivatie en daarmee de kwaliteit van het samen opleiden versterkt.
Iedereen is het erover eens dat regionale samenwerking belangrijk is, maar in de praktijk schuurt het soms. Dat vraagt om heldere regie én om mensen die expliciet de verbinding leggen.”
